Chân lý

“Believe nothing, no matter where you read it, or who said it, no matter if I have said it, unless it agrees with your own reason and your own common sense.”

[Đừng tin vào bất cứ điều gì cả. Dù con có đọc được điều đó ở đâu, nghe từ ai nói, hay thậm chí do Phật dạy, trừ khi những điều đó phù hợp với hiểu biết và lý trí của con.]

--Đức Phật

Tâm lý chung của con người thường có xu hướng tin ngay những thông tin tiếp nhận từ xung quanh. Khi còn ấu thơ, ta tin mọi lời cha mẹ dạy – nhưng người lớn thường khó lòng trả lời hết sự tò mò của con trẻ, như “Em bé được tạo ra như thế nào?”. Khi đi học, ta tin thầy cô và sách vở – dù những kiến thức đó có thể đã lỗi thời, thậm chí được chứng minh là sai lệch. Khi lớn lên, ta bị dẫn dắt bởi báo chí, truyền hình, quảng cáo – mặc dầu trong hầu hết các trường hợp đó chỉ là một phần sự thật. Và trong thời đại thông tin ngày nay, ta bị lệ thuộc vào internet bất kể những cảnh báo của các nhà khoa học: internet đang khiến con người ngày một lười suy nghĩ đi.

Nhưng đáng sợ hơn hết thảy, theo năm tháng chúng ta càng tin những gì mình từng biết là đúng. Khác với trẻ em, 90% lượng kiến thức mới người lớn tiếp thu chỉ là sự lặp lại những kiến thức đã có sẵn trong bộ não. Điều này có nghĩa đến độ tuổi 15, 16 chúng ta đã đóng khung suy nghĩ và đeo vào mình cái mác “Tôi biết tuốt”.

Vấn đề ở chỗ những gì ta biết, dù cả nhân loại đều khẳng định là đúng cũng có thể hoàn toàn sai. Cách đây chỉ khoảng 1000 năm, sự thật là trái đất là mặt phẳng – ngày nay ai cũng biết sự thật này đúng ra sao. Ngay cả những điều ta mắt thấy tai nghe cũng chưa chắc đúng. Ta thấy mặt trời mọc ngay thời khắc này, nhưng thật ra đó là hình ảnh của mặt trời cách đây 8 phút – là khoảng thời gian ánh sáng đi từ mặt trời đến được mắt chúng ta.

Đến ngay cả Đức Phật còn khuyên đừng tin lời Người vậy ta có thể tìm sự thật ở đâu?

Câu trả lời là: hãy cởi mở với tất cả và hoài nghi tất cả. Đừng vội phản bác một ý tưởng tưởng chừng ngớ ngẩn, đừng vội phát xét hay ngắt lời những người bất đồng ý kiến với mình vì biết đâu họ mới đúng – hãy mở rộng tâm trí và đón nhận những điều mới mẻ. Cũng đừng bám lấy một tín điều duy nhất hay một “thánh nhân” nào – tránh xa những người đã tìm ra chân lý, đi theo những người đang đi tìm chân lý. Bởi càng biết nhiều, chúng ta mới biết mình càng không biết. Và hãy dành thời gian chiêm nghiệm và lắng nghe bản ngã của mình (one’s self not oneself), đó là trí tuệ tối cao, là hiện thân của Thượng Đế, là sự thật, là sự giác ngộ,… mọi câu trả lời ta cần không ở đâu xa mà đều nằm trong chính bản thân, hãy biết lắng nghe.

Bạn đang tìm sự thật ở đâu?